جنجال «کلّنا امن» در عربستان سعودی

فرارو- پایگاه خبری "میدل ایست مانیتور" در گزارشی، به استفاده گسترده رژیم عربستان سعودی از نرم افزار‌هایی نظیر "کلّنا امن" جهت رایج کردن جاسوسیِ شهروندان سعودی از یکدیگر و به دام انداختن منتقدان و مخالفان رویه‌های دولت این کشور در عرصه‌های داخلی و خارجی اشاره می‌کند.

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست مانیتور، یک نرم افزار (اپلیکیشن) سعودی با نام "کلّنا امن" که به شهروندان عادی سعودی اجازه می‌دهد تا نقشِ یک افسر پلیس را بازی کنند، به احتمال فراوان مقام‌های عربستانی را از توئیت‌های یک دانشجوی این کشور که به تازگی به واسطه توئیت‌های انتقادی‌اش به ۳۴ سال حبس محکوم شده، مطلع کرده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مساله‌ای که انتقادات گسترده بین المللی را از رژیم سعودی برانگیخته است.

تنها چند هفته پس از صدور حکم "سلما الشهاب"، دانشجوی دکتری دانشگاه لیدزِ بریتانیا، مقام‌های حقوق بشری گفته‌اند که یک زن عربستانی دیگر نیز  به دلیل انتشار پُست‌هایی خاص در شبکه‌های اجتماعی به ۴۵ سال حبس محکوم شده است. موضوعی که حکایت از اِعمال سرکوب گسترده علیه زنان عربستانی در محیط آنلاین دارد.

نورا بنت سعید القحطانی، به استفاده از اینترنت جهت ایجاد اختلاف و شکاف در بافت اجتماعی عربستان متهم شده است. در حالی که روشن نیست پُست‌های القحطانی در فضای مجازی چگونه از سوی مقام‌های سعودی کشف شده‌اند، گروه‌های حقوق بشری فکر می‌کنند که توئیت‌های الشهاب در محیط آنلاین توسط شهروندان سعودی که از اپلیکیشنِ "کلّنا امن" استفاده می‌کنند، به مقام‌های سعودی گزارش شده باشد.

"کلّنا امن" یک اپلیکیشنِ حکومتی است که به شهروندان عربستانی این امکان را می‌دهد تا در مورد وقایع روزانه به مقام‌های عربستانی گزارش دهند (در مواردی نظیر حوادث رانندگی و یا مشاهده فعالیت‌های مشکوک).

در این راستا، یک کاربر عربستانی زیرِ یکی از پست‌های الشهاب نوشته که "من به حساب کاربری‌ات رفتم و آنچه در آن منتشر می‌کنی را رقت‌انگیز و بیهوده یافتم. عکس‌های مختلفی را از آن‌ها گرفتم و آن‌ها را با نرم افزار کلّنا امن به مقام‌های مسوول سعودی ارسال کردم".

کلّنا امن در زبان عربی به معنای اینکه "ما همه نیرو‌های امنیتی هستیم" می‌باشد و تاکنون برای بیش از یک میلیون مرتبه از Google Play دانلود شده است. مقام‌های دولت سعودی این نرم‌افزار را ابزاری جهت کمک به شهروندان سعودی و به طور خاص سرعت بخشیدن به ماموریت‌های نجات معرفی می‌کنند. این در حالی است که گروه‌های حقوق بشری تاکید دارند که این اپلیکیشن عملاً به مقام‌های سعودی کمک می‌کند تا شبکه گسترده‌ای از فعالان سیاسی و حقوق بشری که در نقطه مقابل منافع رژیم عربستان اقدام می‌کنند را با سرعت بیشتری شناسایی کرده و هدف قرار دهد.

یکی از مشکلات و چالش‌های اساسی که در عربستان سعودی وجود دارد این است که درکِ رایج از یک جرم به مراتب گسترده‌تر از آن چیزی است که در حوزه حقوق بین‌الملل به عنوان یک جرم یا خطا شناسایی می‌شود. در این رابطه، فعالان حقوق بشری تاکید دارند که حوزه تعریف جرم در عربستان، بسیار گسترده و مبهم است و هر چیزی می‌تواند به مثابه جرم تلقی شود.

مقام‌های عربستانی تاکنون بار‌ها مدعی شده‌اند که کشورشان زندانی سیاسی ندارد. "عادل الجبیر" وزیر دولت عربستان در امور خارجی نیز در این رابطه گفته است که «ما زندانیانی داریم که جرایمی را مرتکب شده ‌اند و جرایم آن‌ها در دادگاه اثبات شده و خطاکار بودنِ آن‌ها محرز شده است». این در حالی است که افرادی نظیر سلما الشهاب و یا نورا بنت سعید القحطانی صرفاً در شبکه‌های اجتماعی مطالبی را منتشر کرده‌اند و احکامِ فوق‌العاده سنگینی را دریافت کرده‌اند. موضوعی که کاملاً با مواضع مقام‌های دولت سعودی در تضاد است.

عربستان سعودی و سرکوبِ دیجیتالی

گروه‌های حقوق بشری معتقدند که نیرو‌ها و عواملِ فعال رژیم سعودی در فضای توئیتر، این شبکه اجتماعی را جهت یافتن مخالفان رژیم سعودی مدام جستجو می‌کنند و هرکسی را که خارج از خطِ رسمی این رژیم قرار داشته باشد، آزار و اذیت می‌کنند.

با این حال، بدون بهره‌گیری از فرصت‌هایی که نرم‌افزار‌هایی نظیر "کلّنا امن" برای سعودی‌ها فراهم می‌کنند، اساساً کارِ رژیم سعودی جهت یافتن مخالفانش در فضایی نظیر شبکه اجتماعی توئیتر به شدت سخت می‌شود. کابران "کلّنا امن" می‌توانند در شبکه اجتماعی توئیتر، توئیت‌های مخالفان رژیم سعودی را پرچم گذاری کنند و آن‌ها را برای نهاد‌های امنیتی سعودی ارسال کنند.

در این رابطه فعالان حقوق بشری معتقدند که اساساً رژیم سعودی نمی‌خواهد جامعه مدنی در این کشور وجود داشته باشد. چه به صورت فیزیکی و چه در چهارچوب محیط آنلاین. از این رو، سعودی‌ها عملاً به دنبال جاسوسیِ مردم از مردم هستند.

تاکتیک ترس و وظیفه

این نخستین بار در عربستان سعودی نیست که یک اپلیکیشنِ دولتی، موجب اوج‌گیری انتقاداتِ نهاد‌ها و گروه‌های حقوق بشری شده است. پیشتر اپلیکیشن "توکلنا" که به این معناست که "ما به خدا اعتماد داریم"، به مثابه نرم‌افزار دولت عربستان با هدف رهگیری ویروس کرونا در این کشور و مناطق آلوده در آن ارائه شده بود.

اکنون، این نرم افزار دربرگیرنده یک مولفه مرتبط با ارائه گزارش است که به شهروندان اجازه می‌دهد شکایات خود را نیز ثبت کنند. در این راستا آن‌ها می‌توانند مثلا کارزار‌های حقوق بشری و فعالیت‌های آن‌ها و یا هر اقدام دیگری که رژیم سعودی آن را در نقطه مقابل منافع خود می‌بیند، مستقیما به مقام‌های مسوول گزارش کنند.

یک اپلیکیشن دیگر با نامِ "بلاغ" نیز از مردم عربستان دعوت می‌کند تا کارمندان مفسد دولتی و نقض قوانین تجارتی در این کشور را گزارش کنند. با این حال، بر اساس آنچه برخی افراد و نهاد‌ها اعلام می‌کنند، از این نرم‌افزار بعضاً در راستای تسویه حساب‌های دولت با برخی افراد که در حالت عادی نمی‌توان با آن‌ها برخورد کرد نیز استفاده می‌شود.

اپلیکیشن Absher نیز از سوی سعودی‌ها جهت حمایت از کارگران خارجی استفاده می‌شود با این حال منتقدان بر این باورند که این نرم افزار اغلب جهت محدود سازی حرکت آزادانه کارگرانی که در قلمرو پادشاهی سعودی زندگی می‌کنند ساخته شده است.

مقام‌های سعودی در شرایط کنونی عملاً جاسوسی شهروندان عربستانی از یکدیگر را در چهارچوب یک وظیفه و رسالت ملی برای آن‌ها تصویرسازی می‌کنند. در این رابطه، یک ابزار دیگر، ایجاد ترس و وحشت است. در این راستا، اگر فردی از نقضِ یک قانون رژیم سعودی آگاه باشد و آن را گزارش نکند، بدان معناست که آن فرد خود بخشی از آن جرم است. از این منظر، این فرد به مثابه همدست شناخته می‌شود و با او نیز برخوردِ سختی صورت می‌گیرد.

رژیم سعودی در همه جا به دنبال افراد است

احکام قضایی که به تازگی علیه سلما الشهاب و نورا بنت سعید القحطانی صادر شده‌اند، عملاً جامعه فعالان عربستانی را شوکه کرده و فضای دیجیتالی آن را نیز تا حدی سرد نموده است. از زمان اعلامِ محکومیت الشهاب، تلاش‌های گسترده‌ای در عربستان جهت بی اعتبار کردن الشهاب و پُست‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی قرار می‌داد، انجام شده است.

در این رابطه حتی گزارش‌هایی دال بر ارسال تصاویری از فعالیت‌های نزدیکان به الشهاب در شبکه‌های های اجتماعی به مقام‌های سعودی نیز مطرح شده است.

یک فعال حقوق بشرِ عربستانی می‌گوید که صدور حکم اخیر علیه سلما الشهاب که مادرِ دو فرزند است، عملاً هشداری از سوی رژیم سعودی به دیگر فعالان سیاسی و حقوق بشری تلقی می‌شود که علیه رژیم سعودی فعالیت دارند. آن‌ها اکنون فکر می‌کنند که هر کجا باشند، رژیم سعودی در پیِ آن‌ها است و آن‌ها را تعقیب می‌کند. حتی اگر آن‌ها در تبعید و خارج از عربستان باشند.

منبع: فرارو

کلیدواژه: عربستان سعودی حقوق بشر محمد بن سلمان گروه های حقوق بشری مقام های سعودی عربستان سعودی نرم افزار رژیم سعودی کل نا امن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۹۴۶۹۳۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

معامله ریاض – واشنگتن به مویی بند است

سایت خبری – تحلیلی المانیتور در تازه‌ترین گزارش درباره معامله بزرگ جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده بین عربستان سعودی و اسرائیل نوشت: پس از جلوگیری از درگیری منطقه‌ای با جمهوری اسلامی ایران، دولت بایدن اکنون خود را وابسته به توافق آتش بس بین حماس و اسرائیل برای نجات استراتژی خود در خاورمیانه می‌بیند.

به گزارش جماران، اجزای لازم برای یک پیمان دفاعی تاریخی ایالات متحده با عربستان سعودی تقریبا فراهم شده است؛ توافقی که به عادی سازی روابط ریاض با دولت یهود کمک می‌کند و بنابراین، امکان جریان متقابل سرمایه و همکاری نظامی را فراهم می‌کند که می‌تواند ایران را بیشتر منزوی کند.

فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی روز دوشنبه در نشست مجمع جهانی اقتصاد در ریاض گفت: «در مورد توافقات دوجانبه بین پادشاهی سعودی و ایالات متحده، ما بسیار بسیار به پایان نزدیک هستیم و بیشتر کار‌ها قبلا انجام شده است.» آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده نیز آن را تکرار کرد.

جزییات پیمان مورد نظر آمریکا و عربستان سعودی علنی نشده است. آنچه که از طریق منابع دیپلماتیک به رسانه‌ها درز داده شده نشان می‌دهد که این توافق چیزی شبیه ماده ۵ معاهده ۱۹۶۰ ایالات متحده با ژاپن که ایالات متحده را متعهد می‌کند در صورت حمله به ژاپن از این کشور دفاع کند را در دل خود ندارد. اما احتمالاً فراتر از متن توافق‌های موجود میان واشنگتن و کشور‌های عربی خلیج فارس است که برخی از آن‌ها متحد اصلی غیرناتو واشنگتن محسوب می‌شوند است. در توافق‌های فعلی صرفا بندی درباره ضرورت مشورت در مورد گام‌های دفاعی به چشم می‌خورد.

با این حال، سنگ بنای مورد نیاز برای دستیابی به موافقت کنگره برای توافق پیشنهادی، عادی سازی عربستان با اسرائیل است که همچنان مبهم باقی مانده است. یکی از خواسته‌های کلیدی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، تعهد رهبران اسرائیل به برداشتن گام‌های برگشت ناپذیر به سوی تشکیل کشور فلسطین – است که هنوز برآورده نشده است. مقامات آمریکایی می‌گویند رسیدن به این هدف، مستلزم پایان جنگ در غزه است.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، که با فشار داخلی شدید مواجه است، بیش از آنکه به فلسطینی‌ها امتیاز بزرگی بدهد، به دنبال پایان دادن به حیات حماس است. نتانیاهو این هفته وعده خود را برای اعزام ارتش اسرائیل به رفح "با یا بدون" توافق آتش بس تکرار کرد.

دولت بایدن همه راه‌ها را برای جلوگیری از آن انجام می‌دهد، در حالی که فشار بر حماس برای پذیرش فوری آخرین پیشنهاد آتش‌بس را مضاعف می‌کند.

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید روز سه شنبه در پاسخ به این سوال که آیا دولت برنامه B دارد یا خیر، به خبرنگاران گفت: «فقط باید یک توافق وجود داشته باشد. اگر بتوانیم آتش‌بس به دست آوریم، می‌توانیم چیزی پایدارتر به دست آوریم، سپس شاید به درگیری پایان دهیم و با پروژه عادی‌سازی پیش برویم. اما همه این پروسه باید با یک معامله شروع شود.»

به نظر می‌رسد که دولت بایدن برای به نتیجه رساندن مذاکرات جاری و رسیدن به سنگ بنای معامله مدنظر، از هر گونه اقدام تنش آفرین و تحریک کننده اسرائیل خودداری می‌کند. اوایل این هفته، وزارت امور خارجه از تحریم چهار واحد امنیتی اسرائیل که به نظر می‌رسید قوانین بشردوستانه بین‌المللی را به شدت نقض کرده‌اند، خودداری کرد، چیزی که برخی آن را آخرین ژست آشتی‌جویانه در قبال دولت نتانیاهو تعبیر کردند.

بلینکن روز سه‌شنبه برای نزدیک به سه ساعت با نتانیاهو دیدار کرد تا برای ارسال کمک‌های بشردوستانه بیشتر به غزه و پرهیز از تهاجم ره رفح که رئیس پنتاگون می‌گوید اسرائیل به اندازه کافی برای آن آماده نیست به او هشدار داده باشد. یک منبع مطلع در مورد این دیدار گفت که این دیدار برای طرف آمریکایی خوب پیش نرفت، اما جزئیاتی ارائه نکرد.

اکنون همه چیز به دستیابی حماس و اسراییل به یک توافق آتش بس بستگی دارد تا فشار بر دولت اسرائیل را به امید سازش در آینده کاهش دهند.

مقامات پیشین امنیت ملی آمریکا به المانیتور گفتند که به نظر می‌رسد پیشنهاد بلینکن در اوایل این هفته مبنی بر اینکه ایالات متحده و عربستان سعودی در حال آماده کردن توافقنامه دفاعی دوجانبه خود هستند، با هدف جلب نظر رهبران اسرائیلی بوده است، نه نشان‌دهنده هرگونه پیروزی قریب‌الوقوع برای واشنگتن.

عربستان سعودی مدتهاست که به دنبال دسترسی بیشتر به تسلیحات پیشرفته ایالات متحده، از جمله دفاع هوایی و موشکی، و کاهش کنترل صادرات ایالات متحده بر روی تراشه‌های پیشرفته مورد استفاده برای توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی بوده است. ممکن است یک توافق دوجانبه موقت به عنوان یکی از راه‌های محدود کردن نفوذ استراتژیک چین بر ریاض تا زمانی که دولت آینده اسرائیل آماده ارائه امتیازاتی به فلسطینیان باشد، تلقی شود.

یکی از مقامات ارشد سابق آمریکایی می‌گوید که راه‌هایی وجود دارد که می‌توان چنین توافقی را بدون نیاز به تصویب سنا پیش برد. دولت بایدن در سال ۲۰۲۱ به قطر موقعیت متحد اصلی غیر ناتو اعطا کرد و سال گذشته یک توافق راهبردی گسترده با بحرین امضا کرد که به منامه اجازه دسترسی ممتاز به اشتراک اطلاعات، دفاع موشکی و همکاری در زمینه هوش مصنوعی را داد. یکی از مقامات ارشد کاخ سفید در آن زمان از توافق اخیر به عنوان «الگو» یی برای منطقه یاد کرد.

اما دیگر مقامات سابق امنیت ملی در مورد این گزینه تردید دارند. هر پیمانی که متضمن تضمین‌های دفاعی ایالات متحده و انتقال تسلیحات عمده برای عربستان سعودی باشد، مستلزم کسب مجوز از جانب کنگره است. از سوی دیگر تحقق درخواست محمد بن سلمان برای برخورداری عربستان از پروسه غنی‌سازی کامل هسته‌ای، نگرانی‌های آمریکا در مورد اشاعه تسلیحات هسته‌ای را به همره دارد. در غیاب عادی سازی رابطه عربستان با اسرائیل، جمهوری خواهان سنا احتمالاً این توافق را برای ایالات متحده ناکافی می‌دانند.

جاناتان لرد، مدیر برنامه امنیتی خاورمیانه در مرکز امنیت جدید آمریکا در واشنگتن می‌گوید: بخش بزرگی از این توافق میان عربستان و آمریکا از لحاظ سیاسی و استراتژیک مربوط به عادی سازی رابطه ریاض با اسرائیل بود. بدون آن، دولت بایدن احتمالاً باید عربستان سعودی را متقاعد کند که با واگذاری امتیازات اضافی موافقت کند تا شاید بایدن بتواند با دست پرتر اعضای کنگره را با خود همراه سازد. یکی از این امتیاز‌ها می‌تواند محدودیت‌های گسترده‌تر بر همکاری امنیتی عربستان و چین و تعهد عمیق مقامات سعودی برای ادغام نظامی با دیگر شرکای آمریکایی در منطقه باشد.

مقامات سعودی حداقل به طور علنی هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه ولیعهد مایل است به چیزی کمتر از تضمین‌های کامل دفاعی ایالات متحده و راهی برای تشکیل کشور مستقل برای فلسطینیان رضایت دهد، بروز نداده اند. یک مقام منطقه‌ای آشنا به مذاکرات به المانیتور گفت که پذیرش هر چیزی جز این «برای ریاض بسیار دشوار خواهد بود».